Το φαγητό που (δεν) τρώνε: κακοποίηση ηλικιωμένων από αμέλεια;

Σε οποιαδήποτε ηλικία, είναι αλήθεια: τα τρόφιμα που τρώμε παρέχουν τα θρεπτικά συστατικά που διατηρούν το σώμα μας σε λειτουργία. Και είτε είμαστε 9 μηνών είτε 90 ετών, το σώμα μας θα παραπαίει και τελικά θα αποτύχει αν δεν πάρουμε τη διατροφή που χρειαζόμαστε.

Η επαρκής και κατάλληλη διατροφή δεν είναι λιγότερο σημαντική στα γηρατειά από ό, τι σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή της ζωής. Ωστόσο, σε μεγαλύτερη ηλικία, οι άνθρωποι συχνά εξαρτώνται από άλλους – μέλη της οικογένειας, φίλους, γείτονες, μια υπηρεσία κατ' οίκον φροντίδας ή μια μονάδα οικιακής φροντίδας – για το φαγητό και τη διατροφή τους.

Στην πραγματικότητα, η ευθύνη της διασφάλισης της επαρκούς και κατάλληλης κάλυψης των ιδιαίτερων διατροφικών αναγκών ενός ηλικιωμένου ατόμου βαρύνει τα εν λόγω άτομα ή οργανισμούς.

Και αν οι πάροχοι φροντίδας δεν διασφαλίσουν ότι ένα ηλικιωμένο άτομο λαμβάνει τη διατροφή για τις ιδιαίτερες ανάγκες του - συμπεριλαμβανομένης της διασφάλισης ότι τρώνε πραγματικά τα παρεχόμενα τρόφιμα - μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό, ο οποίος ισοδυναμεί με κακοποίηση ηλικιωμένων από παραμέληση.

Οι επιπτώσεις του υποσιτισμού

Ο «υποσιτισμός» είναι ένας γενικός όρος για κάθε κατάσταση όπου η διατροφική πρόσληψη ενός ατόμου δεν ευθυγραμμίζεται με τις ανάγκες του. Ενώ η απώλεια βάρους μπορεί να είναι ένα σημάδι υποσιτισμού, ακόμη και οι άνθρωποι των οποίων το βάρος είναι σταθερό ή έχει αυξηθεί μπορεί να υποσιτίζονται.

Είτε υπάρχει ορατή απώλεια βάρους είτε όχι, ο υποσιτισμός επηρεάζει τη ζωή ενός ηλικιωμένου ατόμου με πολλούς τρόπους. Οι φυσικές επιπτώσεις εκτός από την απώλεια βάρους θα περιλαμβάνουν συχνά, για παράδειγμα:

• αυξημένη συχνότητα εμφάνισης ασθενειών, πτώσεων και τραυματισμών υπό πίεση

• επιβραδυνόμενη αποκατάσταση τραυμάτων και ανάρρωση από ασθένειες

• μειωμένη σωματική και γνωστική ικανότητα.

Και με το φαγητό να είναι τόσο μεγάλο μέρος της προσωπικής και πολιτιστικής ζωής ενός ατόμου, η παραμέληση που σχετίζεται με τα τρόφιμα και τη διατροφή μπορεί να είναι επιβλαβής και ενοχλητική με άλλους τρόπους:

• στέρηση εκείνων των στιγμών χαράς που τα γεύματα και τα σνακ μπορούν να φέρουν κάθε μέρα

• άρνηση του δικαιώματος σε πολιτιστικές, θρησκευτικές ή εθνοτικές πρακτικές που σχετίζονται με τα τρόφιμα

• συναισθήματα αποδυνάμωσης, όπου οι ατομικές προτιμήσεις τροφίμων δεν γίνονται σεβαστές.

«Φυσιολογική» απώλεια βάρους;

Δεν είναι δύσκολο να αναρωτηθούμε αν η παραμέληση μπορεί να είναι μέρος της εικόνας όπου έχει συμβεί μαζική απώλεια σωματικού βάρους και αυξημένη αδυναμία. Ωστόσο, στους ηλικιωμένους, η απώλεια βάρους είναι κοινή. Έτσι, η απώλεια βάρους ή η πρόσληψη τροφής κάτω από αυτό που πραγματικά απαιτείται για τη διατήρηση της υγείας και της ικανότητας μπορεί να θεωρηθεί «φυσιολογική» για το ανεκπαίδευτο μάτι στη φροντίδα ηλικιωμένων.

Σίγουρα, στο τέλος της ζωής πρέπει να έρθει μια στιγμή που το φαγητό θα σταματήσει εντελώς καθώς η ανάγκη του σώματος για διατροφή κλείνει και η απώλεια βάρους συνήθως αναμένεται εκείνη τη στιγμή. Αλλά οι περισσότεροι άνθρωποι σε υποστηριζόμενη φροντίδα δεν βρίσκονται στις τελευταίες μέρες τους και οι διατροφικές τους ανάγκες συνεχίζονται.

Είναι επικίνδυνο να απορρίψετε την απώλεια βάρους ή τη μειωμένη πρόσληψη τροφής ως «φυσιολογική» σε ένα μη τελικό ηλικιωμένο άτομο. Αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν φαγητό που όχι μόνο είναι υψηλής ποιότητας, αλλά και ανταποκρίνεται στις συνεχείς, ατομικές τους ανάγκες - και αξίζουν οποιαδήποτε υποστήριξη μπορεί να είναι απαραίτητη για να διασφαλίσουν ότι το τρώνε.

Και εναπόκειται σε εκείνους που παρέχουν τη φροντίδα να ενθαρρύνουν και να υποστηρίξουν την επαρκή διατροφική πρόσληψη.

Τρώνε πραγματικά;

Πολλοί πάροχοι φροντίδας ηλικιωμένων εργάζονται σκληρά για να προσφέρουν υψηλής ποιότητας, θρεπτικά τρόφιμα, ακόμη και επενδύοντας σε ειδικούς σεφ για να καθοδηγήσουν τον προγραμματισμό και την προετοιμασία γευμάτων. Και οι προσπάθειές τους είναι αξιέπαινες, αλλά ακόμη και τα πιο ελκυστικά γεύματα μπορεί να μην καταναλωθούν, τα τρόφιμα μπορούν να σπαταληθούν και οι διατροφικές ανάγκες των ανθρώπων μπορεί να τεθούν σε κίνδυνο, οδηγώντας σε υποσιτισμό.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Δεν είναι απλό: κάντε το φαγητό ελκυστικό και νόστιμο και θα τρώγεται πάντα; Σε περιβάλλοντα φροντίδας ηλικιωμένων (τόσο σε κατοικίες όσο και σε επίπεδο κοινότητας), δεν λειτουργεί πάντα με αυτόν τον τρόπο, για διάφορους λόγους.

Το ζήτημα είναι ότι οι ηλικιωμένοι συχνά δεν τρώνε τα τρόφιμα που περιγράφονται στα μενού, ακόμη και αν είναι καλής ποιότητας. Υπάρχουν τόσοι πολλοί παράγοντες που μπορούν να εμποδίσουν την αξιοποίηση στο έπακρο της διατροφής σε γεύματα, ποτά και σνακ. Για παράδειγμα:

• Μερικοί ηλικιωμένοι μπορεί να χρειάζονται σωματική βοήθεια ή ενθάρρυνση για να πάρουν φαγητό στο στόμα τους. Αν δεν παρασχεθεί αυτή η βοήθεια άμεσα, με ενσυναίσθηση, διατηρώντας την αξιοπρέπεια του κατοίκου, πολύ συχνά δεν καταναλώνεται αρκετό φαγητό.

• Μερικοί μπορεί να αισθάνονται κουρασμένοι ή λυπημένοι - ακόμη και περιστασιακά - και αυτό επηρεάζει τον ενθουσιασμό τους να τρώνε καλά.

• Το να μην αισθάνεστε πεινασμένοι είναι κοινό για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων των παρενεργειών των φαρμάκων, των ασθενειών και των ψυχοκοινωνικών ζητημάτων. Πολλή ενθάρρυνση, καθώς και η συμβολή ενός διαιτολόγου, μπορεί να είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση αυτού.

• Το παρεχόμενο φαγητό μπορεί να μην είναι κατάλληλο για πολιτιστικές, προσωπικές ή άλλες προτιμήσεις και ως εκ τούτου δεν είναι ελκυστικό.

• Τα τρόφιμα είναι κακής ποιότητας ή/και δεν θερμαίνονται ή ψύχονται επαρκώς.

Βλέπω τόσες πολλές πρακτικές στη φροντίδα ηλικιωμένων που μπορούν είτε να αυξήσουν είτε να μειώσουν την πιθανότητα κατανάλωσης καλού φαγητού. Χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι ανεκτίμητες υπηρεσίες διαιτολόγων ειδικευμένων στη φροντίδα των ηλικιωμένων, οι προσπάθειες των παρόχων δεν μπορούν να είναι τίποτα.

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι διαιτολόγοι

Οι διαιτολόγοι εντοπίζουν προβλήματα και δίνουν λύσεις για την επίτευξη των διατροφικών αναγκών των ατόμων. Η δουλειά μου ως διαιτολόγος στη φροντίδα ηλικιωμένων αφορά εν μέρει τη διασφάλιση ότι τα τρόφιμα που προσφέρονται είναι ελκυστικά, κατάλληλα και καλής ποιότητας. Εξίσου σημαντικό, είναι επίσης να κάνω ό, τι μπορώ για να διασφαλίσω ότι τρώγεται.

Σε ένα περιβάλλον φροντίδας ηλικιωμένων, οι διαιτολόγοι, για παράδειγμα:

• επανεξέταση των συστημάτων και των διαδικασιών που διασφαλίζουν ότι τα τρόφιμα δεν είναι μόνο καλής ποιότητας, αλλά καταναλώνονται και απολαμβάνουν

• συμβουλές σχετικά με στρατηγικές για την υποστήριξη οποιουδήποτε δεν τρώει καλά

• ανάπτυξη σχεδίων για άτομα με τραύματα, για να βοηθήσει στην έγκαιρη επούλωση

• αντιμετώπιση ιατρικών ή ψυχοκοινωνικών ανησυχιών που επηρεάζουν τη διατροφική κατάσταση ή/και την πρόσληψη τροφής

• παρέχουν κατάλληλες επιλογές τροφίμων και ποτών που θα διατηρήσουν την ποιότητα ζωής και την αξιοπρέπεια για όσους πλησιάζουν στο τέλος της ζωής τους.

Η αποφυγή της κακοποίησης των ηλικιωμένων από παραμέληση όσον αφορά τα τρόφιμα και τη διατροφή απαιτεί τη δέσμευση των παρόχων φροντίδας να αναζητήσουν κάθε ευκαιρία για την υποστήριξη των ατομικών αναγκών σε όλα τα λειτουργικά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης, της νοσηλευτικής, της προσωπικής φροντίδας και της υπηρεσίας τροφίμων. Θα μπορούσε λοιπόν η ανεπαρκής πρόσβαση σε έναν διαιτολόγο σε οίκο ευγηρίας να συνιστά ακούσια κακοποίηση από αμέλεια;

Αν θέλετε να διαβάσετε περισσότερα άρθρα όπως αυτό, εγγραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο από το κάνοντας κλικ εδώ.

Αποποίηση ευθύνης: Οι πληροφορίες που παρέχονται σε αυτόν τον ιστότοπο δεν υποκαθιστούν τις ατομικές συμβουλές υγείας από γιατρό ή διαιτολόγο.

Από τον Νγκέρ Χόμπινς APD

Ο Ngaire Hobbins είναι Αυστραλός διαιτολόγος που ειδικεύεται στη γήρανση και την υγεία του εγκεφάλου. Αυτό το άρθρο βασίζεται στο βιβλίο της, Brain Body Food, το οποίο παρουσιάζει στην καθημερινή γλώσσα την επιστήμη της καλής διατροφής για υγιή γήρανση. Το Brain Body Food είναι διαθέσιμο μέσω της ιστοσελίδας του Ngaire ή του αγαπημένου σας καταστήματος λιανικής πώλησης βιβλίων.